Қорытынды емтихандар бағалау түрлері бойынша былай бөлінеді:

• Қорытынды емтихан – пәнді аяқтағаннан кейін жинақталған білімді, дағдылар мен құзыреттілікті тексеретін бағалау түрі;
• Аралық бағалау (ағымдағы немесе үй тапсырмалары) – белгілі бір кезеңде алынған жинақталған білімді, дағдылар мен құзыреттерді тексеретін бағалау түрі.
Қорытынды емтихандар материалдарға қол жеткізу түрі бойынша былай бөлінеді:
• Ашық кітабы (open book) бар емтихандар көп жағдайда студенттердің белгілі бір пән бойынша білім, білік және құзыреттілік дәрежесін анықтауға, ал аз жағдайда алған білім деңгейін анықтауға бағытталған. Емтихан кезінде студенттерге дәріс материалдарын, оқулықтарды, оқу құралдарын және емтихан алушы алдын ала анықтаған басқа да сыртқы материалдарды пайдалануға рұқсат етіледі.
• Жабық кітабы (closed book) бар емтихандар көп жағдайда студенттердің белгілі бір пән бойынша білім, білік және құзыреттілік дәрежесін анықтауға және аз жағдайда алған білім деңгейін анықтауға бағытталған. Емтихан кезінде білім алушыларға дәріс материалдарын, оқулықтарды, оқу құралдарын және басқа да сыртқы материалдарды пайдалануға тыйым салынады.

Қорытынды емтихандар өткізу түрі бойынша былай бөлінеді:

• Ауызша емтихан білім алушылардың белгілі бір пән бойынша білімді, іскерлікті және құзыреттілікті меңгеру дәрежесін анықтауға бағытталған. Осы емтихан аясында білім алушы теориялық сұрақтарға ауызша жауап береді және/немесе практикалық-жағдаяттық тапсырмаларды орындайды.
• Жазбаша емтихан білім алушылардың белгілі бір пән бойынша білімді, іскерлікті және құзыреттілікті меңгеру дәрежесін анықтауға бағытталған және әдетте теориялық сұрақтар мен жағдаяттық тапсырмалардан тұратын емтихан билетін құрастыру және білім алушылардың көрсетілген тапсырмаларды дәріс материалдарын, оқулықтарды, оқу құралдарын және басқа да сыртқы материалдарды пайдалану мүмкіндігінсіз жазбаша түрде орындауы арқылы жүргізіледі. Жазбаша емтихан M.S. Narikbaev atyndaǵy KAZGUU Universiteti-нде емтихан өткізудің негізгі түрі болып табылады.
Эссе (essay) түріндегі жазбаша емтихан проблемалық тезистер түрінде 1-2 теориялық тапсырма беру және білім алушының осы тезистерге пәнді оқу процесінде меңгерген біліміне, іскерлігі мен құзыреттілігіне негізделген өз көзқарасын білдіруі арқылы жүргізіледі.
Қажетті нәтижелерге қол жеткізу үшін емтихандар мен тапсырмалардың түрлері біріктірілуі мүмкін.

Барлық емтихандар мен аралық бағалау әдістемелік тәсілдерге байланысты бөлінген, бірақ шектелмеген:

• Кейс баяндама – бұл білім алушылар емтихан кезінде берілген кейстік сұрақтарға жазбаша түрде өз жауаптарын дайындауға міндетті болатын емтихан түрі. Оқытудың болжамды нәтижелеріне байланысты кейс-стади білім алушыларға алдын ала немесе емтихан кезінде ұсынылуы мүмкін.
• Жоба бойынша есеп және таныстырылым – белгілі бір пәнді оқытудың интегративті нәтижелерін өлшеуге арналған емтихан түрі.
• Кешенді тілдік тестілеу сөйлеу әрекетінің төрт негізгі түрін (тыңдалым, оқылым, айтылым, жазылым) меңгеру деңгейін анықтауға бағытталған. Бұл тестілеу грамматикалық және лексикалық білімді тексеретін сұрақтарды қамтиды.

Мемлекеттік қорытынды емтихан жазбаша және ауызша түрде өткізіледі. Емтихан билеттерінің мазмұнын Академиялық сапа комитеті бекітеді. Мемлекеттік қорытынды емтихан оқу нәтижелерін анықтауға бағытталған.

Жазбаша емтихандар немесе аралық бағалау тапсырмалары плагиатты тану бойынша бағдарламалық қамтамасыз ету арқылы қарауға ұсынылуы тиіс (мысалы Turnitin) және бағалау Академиялық адалдықты қамтамасыз нұсқаулығына сәйкес болуы тиіс.
Ауызша емтихандар немесе аралық бағалау тапсырмалары аудио немесе аудиовизуалды бағдарламалық қамтамасыз етудің (мысалы Zoom) немесе Академиялық адалдық қағидаттарын қамтамасыз ету үшін Жоғары мектептен талап етілуі тиіс.

Бағалар
Білім алушылардың оқу тапсырмаларының барлық түрлері бойынша оқу жетістіктері білімді бағалаудың баллдық-рейтингтік әріптік жүйесі бойынша бағаланады, оны дәстүрлі бағалау шкаласына ауыстыру 1-кестеге сәйкес жүргізіледі.

1-кесте. Дәстүрлі бағалау шкаласына көшірілген білім алушылардың оқу жетістіктерін бағалаудың баллдық-рейтингтік әріптік жүйесі

1-кестенің құрылымы Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі ұсынған баллдық шкалаға негізделген.

Келесі ақпарат емтихандарды бағалау кезінде жалпы нұсқаулық ретінде қарастырылуы керек. Университет біртіндеп ECTS бағалау жүйесіне көшіп жатқандықтан, осы нұсқаулықты ұстануға кеңес береміз.

Білім беру компонентіне арналған бағалау әдістері мен өлшемшарттары оқытудың күтілетін нәтижелеріне сәйкес болуы және өзара байланысты болуы тиіс; өткізілетін оқу іс-шараларын оқытушы пәннің силлабусында жазуы тиіс.
Бағалау өлшемшарттары – білім алушы нені және оқыту нәтижелерінің жетістіктерін көрсету үшін оны қандай деңгейде істей алуы керек екенін сипаттау.

Бағалау әдістері – білім алушының ілгерілеуін бағалау үшін пайдаланылатын және білім беру компоненті (бірлік/модуль) бойынша оқыту нәтижелеріне қол жеткізуді растайтын жазбаша, ауызша және практикалық тестілердің/емтихандардың, жобалардың, ұсынымдардың, “ашық кітабы” бар емтихандардың, таныстырылымдар мен портфолиолардың толық спектрі.

ECTS кредиттер тиісті баға белгілі бір оқыту нәтижелеріне сай деңгейде қол жеткізілгенін көрсеткен кезде беріледі.

Егер білім алушы оқыту нәтижелеріне қол жеткізбесе, кредиттер берілмейді.

Оқыту нәтижелеріне қол жеткізгенін көрсеткен білім алушыларға берілетін кредиттер саны білім беру компонентіне сәйкес келетін кредиттер санына теңестіріледі.

Университетте Сanvas LMS жүйесі қолданылады, онда тапсырмалар мен емтихан жұмыстарын орындау үшін ағымдағы және қорытынды бағалар қойылады.

Қорытынды баға Canvas LMS-те есептеледі және пән курсы аяқталғаннан кейін Платон ААЖ электрондық ведомосіне қойылады.

Оқытушы Canvas LMS-те білім алушылардың бағаларын енгізудің дұрыстығына жауап береді. Оқытушы бағаны дұрыс қоймаған жағдайда ол бағаны өзгерту себептерін көрсете отырып, қажет болған жағдайда барлық растайтын құжаттарды тіркеп, оны өзгерте алады. Академиялық сапа комитеті бағаны өзгерту туралы өтінішке қол қоюы керек.

Үлгерімнің орташа баллы (GPA) – баға алынған әрбір пән бойынша алынған ECTS кредиттер санына сәйкес өлшенетін барлық бағалардың орташа баллы.

GPA-ды есептеу кезінде бағалаудың сандық белгіленуі пәнге бекітілген кредиттер санына көбейтіледі. Барлық пәндердің нәтижелері жинақталады. Үлгерімнің жиынтық орташа баллын анықтау үшін кредиттік сағаттың шамасы білім алушы алған кредиттердің жалпы санына бөлінеді.

Білім алушының транскриптінде: академиялық кезең, оқу жылы және барлық оқу кезеңі үшін GPA көрсетіледі. Кейбір пәндер академиялық пәндер құрамына кірмейді және олар бойынша алынған кредиттер саны ескерілмейді. Алайда оларды оқу міндетті болып табылады, өйткені олар дайындық пәндері санатына жатады. Мұндай пәндерге дене шынықтыру және «Шығармашылық. Қоғамға қызмет ету. Интеллектуалды даму» жатады.

Проктордың функционалдық міндеттері
Тіркеу кеңсесі білім алушының емтихан кестесін жасауға, қаржы берешегін бақылауға және құжаттамалар дайындауға жауапты болады.

Жоғары мектеп емтихан рәсімдерін өткізуге жауапты.

Емтиханға арналған әр аудитория Проктор деп аталатын факультет мүшесінің басшылығында болуы керек.
Прокторды Жоғары мектеп Деканы (директоры) немесе Деканның орынбасары тағайындайды. Аралық бағалау жағдайында пән оқытушысы әрбір осындай бағалауда Прокотор рөлін атқарады.

Емтихан процесіне ресми түрде қатыспаған адамдарды емтихан аудиториясына жіберуге рұқсат етілмейді.
Проктор аудиторияға емтихан басталғанға дейін 20 минут бұрын (бекітілген кезекшілік кестесі мен емтихан кестесіне сәйкес) келуге міндетті.

Проктор емтихан өткізілетін орынды тексеріп алуы тиіс.

Барлық оқулықтар мен гаджеттер сақтауға арналған орынға орналастырылуы тиіс.

Проктор отыратын орындардың емтихан тізімдемесіндегі білім алушылар санына сәйкестігін тексеруге міндетті.

Проктор білім алушылардан емтиханға кірер алдында жеке куәліктерін немесе төлқұжатын көрсетуді талап етуге құқылы. Білім алушының өзімен бірге жеке куәлігі немесе төлқұжаты болмаған жағдайда, тіркеу кеңсесі басшының рұқсатымен аудиторияға жіберілуі мүмкін.

Проктор білім алушыларға емтихан кезіндегі іс-әрекет қағидаларын түсіндіруге және олардың сақталуын бақылауға міндетті. Білім алушыларға тәртіп ережелері таратылады.

Білім алушылар тіркеуге дейін әрқайсысына белгіленген орынға отырған соң Проктор Жоғары мектеп Деканы (директоры) қол қойған емтихан билеттері бар мөрленген конверттерді таратады.

Проктор емтиханның басталу және аяқталу уақытын хабарлап, тақтаға жазады.

Білім алушыларға емтиханның алғашқы және соңғы 15 минутында қандай да бір себептермен аудиториядан шығуға рұқсат етілмейді.

Проктор білім алушылар емтихан барысында бір-біріне көмектескен жағдайда, оларға қатысты тәртіптік шаралар қабылдауға міндетті.

Білім алушылар емтихандағы тәртіп ережелерін бұзған жағдайда, Проктор тиісті емтихан актісін толтыруға міндетті.

Емтихан барысында білім алушылардың бір-біріне қандай да бір зат берулеріне рұқсат етілмейді.

Емтихан аудиториясында білім алушыларға біреумен сөйлесуге рұқсат берілмейді.

Білім алушылар міндетті түрде емтихан билетімен жұмысты көрсетілген уақытта аяқтауы тиіс. Білім алушы көрсетілген уақыттан кейін билетпен жұмыс істеуді жалғастырса, бұл тәртіп бұзушылық ретінде қаралады.

Емтихандар электрондық бақылау жүйесін (прокторинг) пайдалану арқылы онлайн өткізілуі мүмкін.

Аралық бағалау жағдайында бағалаудың әрбір сессиясы жазылуы тиіс.

Онлайн емтихандар Proctorio LTI бақылау жүйесін немесе басқа прокторинг жүйесін біріктіруге болатын Canvas LMS жүйесінде өткізіледі. Proctorio LTI бұл емтихан кезінде студенттердің іс-әрекетін автоматты түрде қашықтан бақылау үшін жасалған бағдарламалық жасақтама.

Электрондық бақылау жүйесі оқытушы немесе факультеттің жауапты мүшесі белгілеген параметрлерге байланысты емтихан рәсіміне, емтихан кезінде білім алушылардың мінез-құлқына, компьютер экранында және білім алушының айналасында болып жатқан оқиғаларға бақылау жүргізуге мүмкіндік береді. Мұны істеу үшін сізге тұрақты интернет байланысы, веб-камера және/немесе микрофон қажет.

Бақылауды жасанды интеллект жүйесі жүзеге асырады, ол оқытушы немесе факультеттің жауапты мүшесі белгілеген параметрлерге байланысты сенім деңгейін анықтайды. Бейнематериалдардың барлық жазбалары сақталады және қажет болған жағдайда емтихан алушы тексере алады.

Емтихан кезінде «күдікті» әрекеттер дәрежесі күмәнді, әдеттен тыс деп танылатын және жүйе талдауына сәйкес іс-әрекетті бұзатын іріктелген деректердің пайыздық көрсеткішімен анықталады.

Емтихан алушы Комитетке Академиялық адалдық қағидаттарының бұзылуын қарау үшін тиісті есеп жібере алады.

Онлайн өткізілетін емтихандар кезінде білім алушыларға компьютер экранының жазу режиміндегі аймағынан, емтихан тапсыру үшін бөлінген орыннан кетуге; басқа адамдармен вербалды немесе вербалды емес немесе электрондық құрылғылар арқылы өзара іс-қимыл жасауға; емтихан материалдарын кез келген тәсілмен жіберуге; емтихан талаптарына сәйкес рұқсат етілгендерден басқа түрлі бағдарламалық қамтамасыз етулерді немесе қосымшаларды пайдалануға; компьютерде қосымша қойындыларды ашу, іздеу жүйелерін пайдалану және емтихан тапсырмасының сілтемелерінен басқа веб-сайттарға өтуге; емтихан тапсырмаларын немесе материалдарын емтихан ережелерінде көрсетілгендерден басқа кез келген тәсілмен жүктеу немесе жіберуге; емтихан материалдарынан немесе басқа көздерден мәтін үзінділерін көшіруге және қоюға; емтихан тапсырмасына тіркелгендерден басқа материалдарды пайдалануға; емтихан тапсырмаларын қоспағанда, ақпараттық құрылғылар мен деректерді тасымалдауға; емтихан тапсырмаларын қоспағанда, бейнежазбаны және жалпы емтиханның үзуге тыйым салынады.

Студенттерге емтихан барысында компьютерге ұзақ уақыт қарамауға, сондай-ақ артық және негізсіз мимикалық белсенділікке жол беру ұсынылмайды;

Прокторинг жүйесінің провайдері жеке деректер мен бейнежазбалардың құпиялылығы үшін жауап береді;
Тек емтихан алушы мен факультеттің жауапты мүшесі емтиханның бейнелеріне қол жеткізе алады. Жеке деректер мен бейнелерді кез келген тәсілмен таратуға тыйым салынады.

Емтихан нәтижелері емтихан аяқталғаннан кейін 5 (бес) жұмыс күні ішінде Canvas LMS-те жариялануы тиіс. Баға қою кезеңі білім алушыларың 50 және одан да көп емтихан жұмыстарын тексеретін емтихан алушылар үшін ұзартылуы мүмкін, бірақ бұл кезең 10 жұмыс күнінен аспауы тиіс.

Білім алушы емтихан нәтижелерімен келіспеген жағдайда ол апелляцияға өтініш бере алады. Аралық бағалау болған жағдайда, сол ереже қолданылады.

Білім алушы емтихан нәтижелері жарияланғаннан (Canvas LMS-ке қойылғаннан) кейінгі келесі жұмыс күнінен кешіктірмей Жоғары мектеп Деканының (директорының) атына апелляцияға өтініш береді.

Апелляциялық өтініш дәлелді болуы тиіс. Білім алушы өз бағалауымен келіспейтіндігіне қажетті дәлелді көрсетпеген жағдайда, өтініш берушіге апелляциялық өтініші қараусыз қайтарылады.

Комиссия берілген апелляциялық өтінішті сәйкесінше бес жұмыс күн ішінде қарайды.

Апелляциялық өтінішті бір емтихан алушы қарай алмайды және оны кемінде екі тәуелсіз сарапшы қарауы керек.